Gazi İskender Paşa Camii (Kanlıca Camii)
- Yapımından sonraki değişiklikler
- 1917 yılında çıkan yangın sonrası külliyenin bazı kısımları zarar görmüş ve 1925’te Üsküdar-Beykoz yolunun genişletilmesi sırasında camiyi çevreleyen duvarlar, üç avlu kapısı ve hazîre yıkılmıştır.
- 1894 depreminden sonra caminin minaresi yenilenmiştir.
- 20. yüzyıl boyunca çeşitli onarımlar yapılmış olup, türbe ve cami günümüze ulaşan kısımlardır.
- Öne çıkan özellikleri
- İskender Paşa Camii, Mimar Sinan tarafından inşa edilen ve başlangıçta cami, medrese, türbe ve hamamdan oluşan bir külliye idi. Külliyenin hamam ve medrese bölümleri günümüze ulaşamamıştır.
- Enine dikdörtgen planlı cami, Mimar Sinan’ın çatılı camilerinden biridir ve klasik Osmanlı mimarisinin zarif bir örneğidir.
- Duvarları moloz küfeki taşıyla örülmüş olan caminin cephelerinde iki sıra halinde pencereler bulunur; alt sıradaki pencereler dikdörtgen, üst sıradaki pencereler ise sivri kemerli ve alçı şebekeli revzenlerle kaplanmıştır.
- Cami, sonradan ahşap duvarlarla kapatılan bir son cemaat yerine sahiptir. Cümle kapısının bulunduğu kuzey cephesinde üst üste dizilmiş toplam on üç pencere yer alır.
- Kuzeybatı köşede yer alan minare kare tabanlı ve çokgen kesitlidir. Şerefesinin altındaki ince mukarnaslar, klasik Osmanlı taş işçiliğinin zarif bir örneğidir.
- İç mekânda çubuklu ahşap tavan yer almakta olup, Evliya Çelebi’nin anlattığına göre caminin çatısı bir zamanlar kurşun kaplıydı.
- Harim kısmındaki pencereler ve kapı üzerindeki kalem işleri, Osmanlı sanatının zarif örneklerindendir. Kapının üzerinde sülüs hatla yazılmış üç beyitten oluşan Arapça kitabe yer alır.
- Gazi İskender Paşa ve oğlu Ahmed Paşa’nın medfun olduğu türbe, kâgir duvarlı ve ahşap çatılı olup dört cephede toplam on altı pencere ile aydınlatılmaktadır.
