Baba Cafer Türbesi
Kişi Hakkında:
- Baba Cafer, Abbasi Halifesi Harun Reşid devrinde, Veysel Karani soyundan gelen Baba Maksud ile birlikte elçilik heyetinde yer alarak İstanbul’a gelen bir şahsiyettir.
- Rivayetlere göre Bizans İmparatoru I. Nikeforos ile yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle zindana atılmış ve orada şehit olmuştur.
- Osmanlı döneminde İstanbul halkı, özellikle kadınlar tarafından evliya olarak kabul edilmiş, türbesi ziyaretgah haline gelmiştir.
- Baba Cafer’in Ayasofya’da namaz kılarken gösterdiği tasavvufî haller sebebiyle de zindana atıldığı farklı kaynaklarda geçmektedir. Türbesinin ortaya çıkarılması ise Fatih Sultan Mehmed devrinde, Edirne’den gelen Abdurrauf Zindani adlı şeyh vasıtasıyla gerçekleşmiştir.
Türbe Hakkında:
Yapım Yılı: 15. yüzyıl
Kim Yaptırdı: Şeyh Abdurrauf Zindani
Mimarı: Bilinmiyor
Öne Çıkan Özellikleri:
- Baba Cafer Türbesi, üç katlı tarihi Baba Cafer Zindanı’nın ayakta kalan alt katında yer almaktadır.
- Türbe, Osmanlı döneminde kadınlar tarafından yoğun şekilde ziyaret edilmiş, kutsal bir makam kabul edilmiştir.
- Zindan yapısı zamanla yangınlar ve depremlerle tahrip olmuş, yalnızca türbe ve çevresindeki bazı yapılar ayakta kalabilmiştir.
- 1834’te hapishane olarak işlevini yitirmiştir; II. Mahmud döneminde mahkûmlar Sultanahmet Hapishanesi’ne nakledilmiştir.
- Türbe, zamanla inşa edilen binalarla çevrelenmiş ve büyük ölçüde gizli kalmıştır. 1956–1958 Haliç kıyı düzenlemesi sırasında civarındaki mahalle ortadan kaldırılmıştır.
- Türbenin bulunduğu zindan, geçmişte hırsız, fahişe, borçlu, yeniçeri, hatta bazı patrikler dâhil olmak üzere farklı sosyal gruplardan kişilerin cezalandırıldığı Osmanlı’nın önemli hapishanelerinden biri olmuştur.
- Türbenin manevi anlamı kadar sosyal hafızadaki rolü de büyük olup hem cezalandırma hem de ıslah anlayışını yansıtan bir Osmanlı kurumu olarak dikkat çeker.
