Mihrişah Valide Sultan Türbesi

Mihrişah Valide Sultan, Gürcü asıllı olup asıl ismi bilinmeyen, Gürcü Ortodoks bir papazın kızıydı ve sarayda “Gürcü Güzeli” olarak anılırdı. III. Mustafa’nın baş kadını olan Mihrişah Sultan, 1761’de kızı Şah Sultan’ı, 1762’de oğlu III. Selim’i dünyaya getirdi.
Oğlunun tahta çıkmasıyla Eskisaray’dan gelerek Valide Sultan oldu. Dindar, hayırsever ve Mevlevi Tarikatı mensubu bir kadındı; özellikle Eyüp semtini sever, yaz aylarını burada geçirirdi.
Birçok hayır eseri bıraktı: Humbaracılar Kışlası Camii (1793), Kağıthane Silahdar Yusuf Paşa Çeşmesi (1794), Eminönü ve Beşiktaş’ta çeşmeler, türbesinin karşısındaki mektep, Kasımpaşa Mevlevihanesi’nin onarımı ve Levent Çiftliği’ndeki cami, çeşme, mektep bunlardan bazılarıdır. Eserleri için vakıflar kurdu. İyilikseverliği, zarafeti ve kibarlığıyla tanınan Mihrişah Sultan, son yıllarında hastalıkla mücadele etti; tedavi için doktorlarla birlikte Hallaç Baba’ya da başvurdu. 16 Ekim 1805’te Topkapı Sarayı’nda vefat etti, cenazesi büyük bir törenle Edirnekapı’daki kendi yaptırdığı türbeye defnedildi.

Yapım Yılı: 1793

Kim Yaptırdı: Mihrişah Valide Sultan

Mimarı: Mimar Kethüdası Arif Ağa

Öne Çıkan Özellikleri:

Türk barok mimarisinin en güzel örneklerinden biridir ve 1793 yılında, Mimar Kethüdası Arif Ağa’nın başmimarlığında, imaretle birlikte inşa edilmiştir.
Türbenin mermer avlu kapısının üzerinde “Zaikat’ül-mevt” ayeti ve iki yanda madalyon içinde kelime-i tevhid bulunur. Kapının iki yanında ikişer mermer sütun, aralarında kitabe ve küçük kuzu çeşmeleri yer alır. Buradan, dokuz mermer sütunlu ve sekiz kubbeli revak kısmına geçilir; revak sonunda kitabesiz bir çeşme vardır. Türbe kapısı önünde sekiz mermer sütunlu, iki yanı beşik tonozlu, ortası kubbeli bir revak daha bulunur, kubbeler kalem işleriyle süslüdür.
Türbe binası, on iki oval yüzlü mermer cepheden oluşur. Her cephede altlı üstlü pencereler, pencerelerin iki yanında ince sütunlar vardır; alt sütunlar silah mermerinden, üsttekiler pembe mermerdendir. Alt pencereler dökme demir şebekelidir. Kubbesi tek ve büyüktür. Pencereler üzerindeki ayet kitabesi ve madalyon yazıları Hattat Mahmud Celaleddin Efendi’ye aittir.
Türbe içinde Mihrişah Valide Sultan, Hatice Sultan, Beyhan Sultan, Refet Kadın ve II. Abdülhamid’in manevi ve üvey annesi, son valide sultan Perestu Kadın gömülüdür.