Şehzade Mehmed Türbesi
Şehzade Mehmed
Doğumu/Ölümü: 1521 - 1543
Ünvanı: Şehzade
Hakkında: Şehzade Mehmet, Kanuni Sultan Süleyman’ın en sevdiği oğullarından biridir. Manisa Sancakbeyi iken 23 yaşında çiçek hastalığından vefat etmiştir. Kanuni Sultan Süleyman onu veliaht olarak görmek istemiş ve vefatı üzerine büyük üzüntü yaşamıştır. Kardeşi Cihangir de genç yaşta ölmüş, onun da sandukası buradadır.
Şehzade Cihangir
Doğumu/Ölümü: 1531 - 1553
Ünvanı: Şehzade
Hakkında: Kanûnî Sultan Süleyman ile Hürrem Sultan’ın kambur doğan en küçük oğluydu. Kırılgan bünyesi ve duygusal yapısı yüzünden sancak görevi verilmedi; babasının yanında, saray ortamında kaldı ve yalnızca birkaç sefere katıldı. Nahçıvan Seferi sırasında ağabeyi Şehzade Mustafa’nın idamından derin üzüntü duyup aklî dengesini yitirdi, aynı yıl Halep’te henüz 22 yaşındayken hayatını kaybetti. Mezarı, İstanbul’daki Şehzade Camii haziresindeki Şehzade Mehmed Türbesi’ndedir. Kanûnî, anısını yaşatmak için Mimar Sinan’a Cihangir Camii’ni inşa ettirdi; bugün Beyoğlu’ndaki Cihangir semti adını ondan alır. Hattat ve “Zarîfî” mahlasıyla şairlik yönü de bulunan Cihangir, kısa ömrüne rağmen sanatına düşkün, hassas bir şehzade olarak hatırlanır.
Hümaşah Sultan
Doğumu/Ölümü: 1544 - 1594
Ünvanı: Sultan
Hakkında: Şehzade Mehmed’in vefatından kısa süre önce İstanbul’da doğan Hümaşah Sultan, anne tarafından Hürrem Sultan’ın, baba tarafından Kanûnî’nin sevgili torunuydu. Küçük yaşta yetim kalınca büyükannesi Hürrem Sultan ve dayısı II. Selim tarafından sarayda özenle yetiştirildi; klasik saray terbiyesinin yanı sıra hat ve musiki dersleri aldı. İlk evliliğini 1566’da Sokolluzâde Mustafa Paşa ile yaptı; eşinin Bosna ve Rumeli beylerbeyiliklerinde bulunduğu yıllarda vakıflar kurarak cami, medrese ve çeşmeler yaptırdı. Mustafa Paşa’nın ölümünden sonra Yemen Beylerbeyi Ferhad Paşa ile evlendi; bu evlilikten de çocukları oldu. Hayırseverliğiyle tanınan Hümaşah Sultan, İstanbul’da Eyüp çevresinde mektep ve sebil, Anadolu yakasında çeşmeler inşa ettirdi; gelirlerini yoksul kızların çeyiz masraflarına vakfetti. 1594 civarında vefat edince babası Şehzade Mehmed ve amcası Şehzade Cihangir’in yanı başında, İstanbul Şehzade Camii haziresindeki türbeye defnedildi.
Fatih, İstanbul
Yapım Yılı: 1543 – 1548
Kim Yaptırdı: Kanuni Sultan Süleyman
Mimarı: Mimar Sinan
Öne Çıkan Özellikleri:
- Sekizgen planlı, klasik Osmanlı türbe mimarisinin başyapıtlarından biridir.
- Yivli büyük bir kubbe ile örtülüdür. Kubbe tamburunda palmet motifli friz, silmeler ve akrotel süslemeler bulunur.
- Yarım sütunlarla bölünmüş cephelerde kırmızı taştan silmeler, palmet frizi ve akrotel kuşağı cepheyi çepeçevre dolaşır.
- Her cephede altlı üstlü ikişer pencere olmak üzere toplam 30 pencere vardır. Alt sıra pencereler dikdörtgen, üst sıra pencereler kırmızı-beyaz taşlardan örülmüş sivri kemerli alınlıklıdır.
- Pencere aralarında celi-sülüsle Fatiha, Tekasür, İhlas ve Zümer surelerinden ayetler yazılıdır. Alt sıra pencerelerin üzerini Esma-ül Hüsna kuşağı dolaşır.
- Doğu cephesinde üç gözlü bir revak ve revaktan girilen Bursa kemerli giriş kapısı vardır. Kapı renkli mermer geçme tekniğiyle süslenmiştir.
- Kapı üzerindeki kitabe ve yan panolarda Ra’d ve Zümer sureleri, kapı iki yanında çini panolar üzerinde Kelime-i Tevhid yazılıdır.
- Türbenin içi gri, kırmızı, beyaz renklerde çinilerle bezenmiş; çiçek, kıvrık dal, lotus ve palmet motifleri görülür.
- Şehzade Mehmet’in sandukası üzerinde, Kanuni’nin oğlunu padişah görmek istediğini simgeleyen fildişi kakmalı dört ayaklı taht yer alır.
- Kardeşi Şehzade Cihangir, kızı Hümaşah Sultan ve kimliği bilinmeyen bir kişi türbede gömülüdür.