Veli Mahmud Paşa Türbesi
Kişi Hakkında:
- Aslen Tesalya’daki Sırp despotlarından Angeliler’e mensup bir aileden geldiği, babasının Michael Angelus olduğu rivayet edilir. Saraya tam olarak ne zaman getirildiği bilinmemekle birlikte, 1427 yılında annesiyle birlikte Osmanlı beylerinden Mehmed Ağa tarafından esir alındığı ve onun himayesinde yetiştiği ifade edilir.
- Fatih Sultan Mehmed döneminde hızla yükselerek ocak ağalığı ve vezirlik makamlarına kadar ulaştı. İstanbul’un fethi sırasında, Belgrad Kuşatması’nda, Rumeli Beylerbeyi ve sadrazam olarak önemli görevler üstlendi. Sırp ve Mora seferlerinde başarılar kazandı; Midilli, Sinop, Trabzon, Bosna ve Karaman seferlerinde de aktif rol oynadı. Eğriboz Seferi ve Otlukbeli Meydan Savaşı’nda orduya büyük katkıları oldu.
- Ancak Otlukbeli zaferinden sonra çeşitli suçlamalarla görevden alınarak Hasköy’deki çiftliğine çekildi. Fatih Sultan Mehmed’in oğlu Şehzade Mustafa ile aralarındaki husumet ve siyasi çekişmeler sonucunda Yedikule Zindanları’na hapsedildi ve 1474 yılında idam edildi.
Türbe Hakkında:
Yapım Yılı: 1463
Kim Yaptırdı: Veli Mahmud Paşa
Mimarı: Bilinmiyor
Öne Çıkan Özellikleri:
- Mahmud Paşa Camii’nin arkasında yer alır. Gösterişsiz bir giriş kapısına sahip olup kapı üzerinde üç satırlık inşa kitabesi ile 1730 tarihli bir tamir kitabesi bulunmaktadır. Türbe, sekiz köşeli bir plana sahiptir ve kasnaksız, 7.37 metre çapında bir kubbe ile örtülüdür.
- Her bir yüz, saçak kornişine kadar yükselen bir çerçeveye ve bu çerçeve içinde altlı üstlü iki pencereye sahiptir. Alt pencereler dikdörtgen biçimli olup sivri kemerli nişlerle biterken, üst pencereler doğrudan sivri kemerlidir. Pencerelerin alt kısmı küfeki taşı ile, üst kısımlar ise çini kaplamalarla süslüdür. Silmelerin ve pencereler arası yüzeyler firuze ve lacivert renkli çinilerle bezenmiştir; bu süslemelerde sekizli, altılı yıldız kümeleri ve damalı desenler bulunur. Selçuklu üslubundaki bu çini bezemeleriyle türbe İstanbul’un dikkat çekici yapılarındandır.
- Türbenin içi ise sadedir; zeminde son dönemlerde eklenen kadronlu ahşap döşemenin altında orijinal tuğla döşeme vardır. Ortada mermer kaide üzerinde Mahmud Paşa’nın sandukası, kapıya yakın yerde ise oğluna ait küçük bir sanduka bulunur. Türbe 1827’de ve 1949–1950 yıllarında restore edilmiş, çini kaplamalar bu onarımlardan etkilenmemiştir. Ayrıca cami ile türbe arasındaki hazirede saray mensupları ile yüksek dereceli din ve devlet adamlarının kabirleri yer alır.
