Nakşidil Valide Sultan Türbesi
Kişi Hakkında:
- Nakşidil Valide Sultan, aslen Kafkasya kökenli olup genç yaşta Osmanlı sarayına getirilmiş, Sultan I. Abdülhamid’in eşi, Sultan II. Mahmud’un annesidir. Gerçek adı tam olarak bilinmez; sarayda Nakşidil adıyla anılmıştır. Oğlu II. Mahmud’un 1808’de tahta çıkmasıyla Valide Sultan unvanını almıştır.
- Dindar, hayırsever ve ince ruhlu bir sultan olarak tanınır. İstanbul’da Nakşidil Valide Sultan Türbesi ve Laleli’de yaptırdığı çeşitli hayır eserleriyle bilinir. Türbesi, Laleli Külliyesi’nin haziresindedir; sade ve zarif mimarisiyle dikkat çeker. Hayattayken cami, çeşme ve vakıflar yaptırarak sosyal yardımlara büyük önem vermiştir.
- Nakşidil Valide Sultan, 1817 yılında vefat etmiş, oğlu II. Mahmud tarafından büyük bir merasimle defnedilmiştir. Özellikle annelik rolüyle II. Mahmud’un yetişmesinde ve saray terbiyesinde etkili olmuştur.
Türbe Hakkında:
Yapım Yılı: 1817
Kim Yaptırdı: II. Mahmud
Mimarı: Bilinmiyor
Öne Çıkan Özellikleri:
- Barok üslupta ve on altıgen planlıdır. Ön cephesi mermer kaplı, kompozit başlıklı sütunçeler ve üst katta plasterlerle hareketlendirilmiştir. Cephe, akantus yaprakları ve fiyonk süslemelerle zenginleştirilmiş; alt katta basık kemerli, üst katta oval pencereler vardır. Yüksek kasnaklı kubbesi, plasterler ve çatı kulecikleriyle tamamlanır.
- Doğu cephesinde üç gözlü kubbeli giriş revakı bulunur; sütunları İon başlıklı ve mermerdendir. Dış cephesi kabartmalarla süslüdür. Türbe kapısı üstünde Hattat Mustafa Rakım’ın celi-sülüs yazısı ile Zümer suresinin 53. ayeti, iç kapıda Al-i İmran suresinin 133. ayeti yer alır. Kubbe kasnağında İnsan suresi yazı frizi bulunur. İç mekân 19. yüzyıl kalem işleriyle bezenmiştir.
- Nakşidil Valide Sultan’ın sedef kakmalı şebekelerle çevrili sandukası önünde güneş armalı, İstanbul işi bir mersiye çerçevesi vardır. Türbede Nakşidil Sultan dışında 14 sanduka daha bulunur: II. Mahmud’u kurtaran Cevri Kalfa, kızı Mihrimah Sultan, kızları Münire Sultan, Fatma Sultan, oğulları Şehzade Abdülhamit ve Şehzade Nizameddin, ikbali Zeyni Felek Hanım, hanımı Zernigar Kadın, kızı Hayriye Sultan, Misli Nayab Kadın, Kamerfer Kadın ve Ebufettan Hanım burada gömülüdür.
