Nureddin Cerrahi Türbesi
Kişi Hakkında:
- Nureddin Cerrahi, 1660-61 veya 1672’de İstanbul’da doğdu. Babası sarayda görevli Abdullah Ağa’dır. İlk öğrenimini Cerrahpaşa’da yaptı; hat dersleri aldı, Süleymaniye Medresesi’nde okudu.
- Şair Nabi’den edebî yönden faydalandı. 1689 veya 1696’da Mısır kadılığına atanmışken, dayısı aracılığıyla tanıştığı Halvetî şeyhi Köstendilli Ali Alaeddin Efendi’ye intisap ederek bu görevden vazgeçti.
- Yedi yıl boyunca Üsküdar’daki tekkeye devam etti, 1703’te halife oldu. Aynı yıl III. Ahmed’in emriyle Karagümrük’te adına bir tekke kuruldu. Burada 18 yıl irşad faaliyetinde bulundu. 1 Ekim 1721’de vefat etti, tekkesine defnedildi.
- Tarikat silsilesi Halvetiyye-Ramazaniyye’ye dayanır. Bazı kaynaklarda onun zuhurunun önceden haber verildiği ileri sürülse de bu tartışmalıdır. Cerrahiyye tarikatını yedi halifesi vasıtasıyla yaydı. “Mürşid-i Dervîşan” adlı bir risalesi, evradları ve kısa bir şiiri mevcuttur.
Türbe Hakkında:
Yapım Yılı: 1703
Kim Yaptırdı: III. Ahmed
Mimarı: Bilinmiyor
Öne Çıkan Özellikleri:
- Semahane ile türbeyi aynı çatı altında bütünleştiren bu mekan, tarikat mimarisinde “semahane-türbe iç içe” şemanın erken ve seçkin örneklerinden biridir. Planı kuzey-güney doğrultusunda 18,5 × 6,5 m ölçülerinde dikdörtgen olarak tasarlanmış; türbe bölümü, kündekârî tekniğiyle işlenmiş ceviz dikmeler ve ajurlu ahşap korkuluklar sayesinde sema alanından zarifçe ayrılmıştır.
- İçeride pîrin yanı sıra silsile büyüklerine ait yaklaşık otuz sanduka bulunmaktadır. Bunların içinde Nureddin Cerrahi’ye ait yüksek sanduka, altın varaklı ferforje şebeke, barok esintili dal-sarma tezyinât ve kristal avizelerle özellikle vurgulanmıştır.
- Güney cephede dışa taşkın niyaz penceresi, ziyaretçilerin türbeye girmeden sandukaya yönelmelerini sağlarken; kuzey duvarına 19. yüzyılda eklenen “küçük türbe” ve hatıra eşyalarının saklandığı “cennet oda” kutsiyet katmanını zenginleştirir.
- Mihrap nişini çevreleyen zencerek bordürlü Kütahya çinileri, üst sırayı dolaşan celî sülüs hat kuşağı ve ahşap mahfillerdeki ince oyma süslemeler revak-geçit sisteminin zarif sütun başlıklarıyla bütünleşerek mekâna hem estetik hem de ruhani bir bütünlük kazandırır.
