Мавзолей Султана Махмуда II

SESLİ ANLATIM:

TÜRBEDEKİ KİŞİLER:

II. Mahmud

Doğumu/Ölümü: 1785 – 1839
Ünvanı: 30. Osmanlı Padişahı
Hakkında: “İnkılâpçı Padişah” diye anılan II. Mahmud, Alemdar Mustafa Paşa’nın desteğiyle tahta çıktı ve devletin köklü dönüşümünü başlattı. 1826’daki “Vaka-i Hayriye” ile Yeniçeri Ocağı’nı ve Bektâşî Tekkesi’ni ilga edip Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye adlı modern orduyu kurdu; posta, karantina, nüfus sayımı, vilâyet meclisleri, resmî gazete (Takvim-i Vekâyi) ve fesli yeni kıyafet nizâmı gibi reformlar yürürlüğe koydu. Yunan İsyanı’nın ardından 1830’da Yunanistan’ın bağımsızlığını tanımak zorunda kaldı; 1828-29 Rus Savaşı’nı Edirne Antlaşması’yla bitirdi, Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’ya karşı Kavalalı krizini yaşadı. Merkezîleştirme adına ayânların nüfuzunu kırdı, tımar sistemini kaldırdı, iltizamı ıslah etti. Mimari ve eğitimde Batı etkisini artırdı, İstanbul’da geniş imar faaliyetleri yürüttü. Tüberkülozdan ölen II. Mahmud, Divanyolu’ndaki kendi türbesine defnedildi; cesur reformlarıyla Tanzimat’ın zeminini hazırlayarak Osmanlı tarihinde modernleşmenin öncü padişahı kabul edilir.

Sultan Abdülaziz

Doğumu/Ölümü: 1830 – 1876
Ünvanı: 32. Osmanlı Padişahı
Hakkında: II. Mahmud’un oğlu Abdülaziz, tahta çıkar çıkmaz donanmayı dünyanın en büyük filolarından biri hâline getirdi, demiryollarını genişletip modern liseler (idadî), Darüşşafaka ve Mekteb-i Mülkiyye’yi açarak eğitimi yeniledi. 1867’de Paris, Londra ve Viyana’yı ziyaret eden ilk Osmanlı padişahı oldu; aynı yıl vilâyet nizamnamesiyle idari teşkilâtı düzenledi. Dolmabahçe’den sonra Çırağan, Beylerbeyi saraylarını ve Yıldız köşklerini inşa ettirdi. Ancak hızlı modernleşme ve devasa donanma giderleri dış borcu katladı; 1875’te moratoryum ilan edilince mali kriz ve istibdat suçlamaları arttı. Hüseyin Avni ve Midhat Paşaların öncülüğündeki asker-sivil darbe ile 30 Mayıs 1876’da tahttan indirildi; dört gün sonra Feriye Sarayı’nda bilekleri kesilmiş hâlde ölü bulundu. Ölümü resmen “intihar” olarak açıklansa da “suikast” kuşkusu sürer. Reform tutkusu, devasa borç mirası ve dramatik sonuyla Abdülaziz, Osmanlı modernleşmesinin hem atılgan hem sancılı simgelerinden biridir.

II. Abdülhamid

Doğumu/Ölümü: 1842 – 1918
Ünvanı: 34. Osmanlı Padişahı
Hakkında: Tahta çıktığında Kanûn-i Esâsî’yi ilan ederek I. Meşrutiyet’i başlattı, ancak 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı sonrasında meclisi kapatıp anayasayı askıya alarak otokratik bir idare kurdu. “Pan-İslâmizm” siyasetiyle dünya Müslümanlarını hilâfet etrafında toplamaya çalıştı; Hicaz Demiryolu, Hamidiye Alayları, modern ziraat ve ticaret mektepleri, Darülaceze, Şişli Etfal Hastahanesi gibi projelerle imparatorluğu modernleştirmeye uğraştı. Düyûn-ı Umûmiye idaresi altında ağır borç baskısıyla mali dengeyi korumaya çalıştı, fakat Balkan milliyetçilikleri, Ermeni ve Makedonya krizleriyle uğraştı. 1908’de İttihat ve Terakkî’nin II. Meşrutiyet devrimiyle anayasal yönetime dönüldü; 31 Mart Vakası sonrası 27 Nisan 1909’da tahttan indirilip Selanik’e, sonra Beylerbeyi Sarayı’na sürgüne gönderildi. 1918’de vefat eden Abdülhamid, babası II. Mahmud’un Divanyolu’ndaki türbesine defnedildi. Güçlü istihbarat ağı, demiryolu hamleleri ve uzun ama tartışmalı yönetimiyle “Kızıl Sultan” ile “Ulu Hakan” sıfatları arasında kutuplaşan bir miras bıraktı.

TÜRBE KONUMU:
Fatih, İstanbul
TÜRBE HAKKINDA:

Yapım Yılı: 1840

Kim Yaptırdı: Sultan Abdülmecid

Mimarı: Ohannes ve Bogos Dadyan kardeşler, Mühendis Abdülhalim Efendi veya Garabet Balyan

Öne Çıkan Özellikleri:

  • Ampir üslupta inşa edilmiştir ve beyaz mermerlerle kaplıdır.
  • Sekizgen planlıdır, basamaklarla çıkılan giriş bölümü vardır.
  • Kubbesi çelenk ve çiçek kabartmalarıyla süslenmiştir.
  • İç mekânda Hattat Mehmet Haşim tarafından yazılmış mermer kitâbe bulunur.
  • Kubbeye asılı kristal avize, Birleşik Krallık Kraliçesi I. Victoria’nın hediyesidir.
  • Kapı yanlarındaki altın yaldızlı duvar saatleri, Fransa İmparatoru III. Napolyon tarafından hediye edilmiştir.
  • Türbe bir külliye olarak planlanmış; yanında sebil, çeşme, bekçi odaları, eski Mekteb-i Maarif-i Adliye ve kütüphane yer almaktadır.
  • Türbenin avlusu 1861’de hazireye dönüştürülmüş; Osmanlı taş işçiliğinin en zarif örneklerini barındıran mezar taşlarıyla ünlüdür. 19. yüzyılda yaşamış pek çok devlet adamı, yazar ve şair burada medfundur.