Sultan I. Ahmed Türbesi

I. Ahmed

Doğumu/Ölümü: 1590 - 1617
Ünvanı: 14. Osmanlı Padişahı
Hakkında: Sultan I. Ahmed, tahta on üç yaşında çıkarak Osmanlı’nın en genç padişahlarından oldu. Saltanatında Avusturya ile Zitvatorok, Safevîlerle Nasuh Paşa antlaşmalarını imzalayarak uzun savaşlara son verdi; Anadolu’daki Celâlî isyanlarını Kuyucu Murad Paşa’yla bastırdı. Kardeşi Mustafa’yı öldürmeyip “kafese” kapatarak fiilen kardeş katlini kaldırdı ve hanedan verasetini “ekberiyet” esasına yaklaştırdı. İstanbul’a damga vuran altı minareli Sultanahmet Camii ile külliyesini inşa ettirerek büyük bir imar hamlesi başlattı. 27 yaşında veremden ölen I. Ahmed, kendi camiinin avlusundaki türbesine defnedildi; reform arayışları ve mimari mirasıyla Tanzimat öncesi Osmanlı tarihinde ayrı bir yere sahiptir.

II. Osman (Genç Osman)

Doğumu/Ölümü: 1604 - 1622
Ünvanı: 16. Osmanlı Padişahı
Hakkında: Genç yaşta tahta çıkan II. Osman, Lehistan seferi sonrası Hotin Antlaşması’nı imzalayarak Kuzey sınırını güvence altına aldı; başarısız kalan seferin ardından yeniçeri ocağını ıslah etmek ve modern bir ordu kurmak için köklü reformlara girişti. Âlimleri ve yeniçerileri dışlayarak Anadolu’da Türkmen, Arab ve Kürt aşiretlerinden “sekban” kuvvetleri toplamayı, başkenti Anadolu’ya taşımayı ve hacca gitmeyi planladı. Sert tasarruf tedbirleri ile saray harcamalarını kısması ve yeniçeriyi denetim altına alma çabası, ocak mensuplarının ve ulemânın tepkisini çekti. 1622’de yeniçeri isyanı sonucu tahttan indirilip Yedikule’de boğularak öldürüldü; Osmanlı tarihinde öldürülen ilk padişah olarak, reform teşebbüsleri ve trajik sonu yüzünden “Genç Osman” adıyla anılır.

IV. Murad

Doğumu/Ölümü: 1612 – 1640
Ünvanı: 17. Osmanlı Padişahı
Hakkında: On bir yaşında tahta çıkan IV. Murad, ilk yıllarında annesi Kösem Sultan’ın naipliği altında devletin gerilemesini izledi; 1632’den itibaren mutlak otoriteyi ele geçirerek iç isyanları bastırdı, yeniçeri ve sipahiler üzerindeki disiplini şiddetle sağladı. Tütün, içki ve gece sokağa çıkma yasaklarıyla tanınan sert idaresi, asayişi yeniden kurdu. Doğuda Safevîler’e karşı 1638’de Bağdat’ı fethedip 1639 Kasr-ı Şîrîn (Zuhab) Antlaşması ile bugünkü İran sınırını büyük ölçüde belirledi; orduda tertip, hazinede tasarruf sağladı. Aynı dönemde imar faaliyetleri sürdürerek Tersane ve Topkapı Sarayı’nı yeniletti, tersanede büyük kadırgalar inşa ettirdi. Genç yaşta alkol nedeniyle sirozdan öldü; babası I. Ahmed’in Sultanahmet Külliyesi’ndeki türbesine defnedildi. Katı disiplin, askeri başarı ve devlet otoritesini yeniden kurmasıyla Osmanlı tarihinde güçlü ama otoriter bir hükümdar olarak anılır.

Mahpeyker Kösem Sultan

Doğumu/Ölümü: 1589 – 1651
Ünvanı: Valide Sultan, Naibe-i Saltanat
Hakkında: Rum asıllı Anastasia olarak doğup saraya alındıktan sonra “Mahpeyker” adını alan Kösem Sultan, Sultan I. Ahmed’le evliliğiyle Haseki ünvanını kazandı ve kısa sürede sarayın en nüfuzlu kadını oldu. Kocası vefat edince oğulları IV. Murad (1623-1640) ve ardından I. İbrahim (1640-1648) tahta çıkınca uzun yıllar Valide Sultan olarak devlet yönetimine yön verdi; küçük yaşlı hükümdarlar adına “naibe-i saltanat” sıfatıyla divanlara katılıp fermanlar imzaladı, böylece Osmanlı tarihinde fiilen ülkeyi idare eden en güçlü kadın figürlerden biri oldu. Saray içi rekabeti maharetle yönetse de yeniçeriler ve saray ağaları üzerindeki ittifakları zamanla zayıfladı; geniş vakıflar, imaretler ve yardım kurumları kurarak hayırsever kimliğiyle halk nezdinde saygınlık topladı. Ancak gelini Turhan Sultan destekli saray darbesi sonucu 1651’de Topkapı Sarayı’nda boğdurularak öldürüldü; naaşı Sultanahmet Külliyesi’ndeki I. Ahmed türbesine defnedildi. Kösem Sultan, yarım yüzyıla yaklaşan nüfuzu, hayır eserleri ve “Kadınlar Saltanatı”nın doruk noktasındaki rolüyle Osmanlı siyasetinin en güçlü hanedan kadını olarak anılır.

Yapım Yılı: 1617 – 1619

Kim Yaptırdı: I. Mustafa ve II. Osman

Mimarı: Bilinmiyor

Öne Çıkan Özellikleri:

Kare planlı ve köşeleri pahlanmış olan türbe, tromplarla geçilen büyük bir kubbe ile örtülüdür.
Dış cephesi tamamen mermer kaplıdır, köşelerde mukarnas dolgularla son bulan pahlanmış kısımlar bulunur.
Cepheler üç sıra pencerelidir; alt sıra ahşap kapaklı dikdörtgen söveli, üst sıra sivri kemerli ve şebekelidir.
Girişte üç bölümlü revak vardır; revak sütunları mermer ve mukarnas başlıklıdır.
Türbe kapısı kündekârî tekniğiyle sedef, fildişi ve bağa kakmalı abanoz ağacından yapılmıştır.
İç mekân, İznik çinileri ve kalem işleriyle zengin şekilde süslenmiştir; pencereler arası İznik çinisi, kubbe ve pandantiflerde ayet ve Esma-ül Hüsna yazılıdır.
Sultan I. Ahmed’den başka hanımı Mahpeyker Kösem Sultan, oğulları Sultan II. Osman ve Sultan IV. Murad, çeşitli şehzadeler ve sultanlar burada medfundur.

Rota

Sultan I. Abdülhamid Türbesi

Sultan I. Ahmed Türbesi

I. Ahmed

II. Osman (Genç Osman)

IV. Murad

Mahpeyker Kösem Sultan

Fatih, İstanbul

Rota

Paylaş, Herkes Bilsin

T.C. İstanbul Valiliği

Ziraat Katılım