Sultan III. Mehmet Türbesi
Kişi Hakkında:
- Sultan III. Murad ile Safiye Sultan’ın oğlu olan III. Mehmet, 1595’te tahta çıkınca kardeş katli geleneğini en ağır biçimde uygulayarak on dokuz şehzadesini idam ettirdi. Saltanatı, Avusturya ile süren Uzun Türk Savaşı (1593-1606) ve Anadolu’daki Celali isyanlarıyla gölgelendi.
- 1596’da bizzat ordunun başına geçip Haçova (Mezőkeresztes) Meydan Muharebesi’ni kazanarak Habsburg ilerleyişini durdurdu; Eğri, Estergon ve Kanije kaleleri alındı. Ancak cephe masrafları hazinede açık yaratırken Anadolu’da isyanlar büyüdü. İstanbul’da Yenicami’nin temeli atıldı, Topkapı Sarayı içinde Çinili Köşk onarıldı. 37 yaşında rahatsızlanarak vefat eden III. Mehmed, Ayasofya’nın yanında kendi adını taşıyan türbeye defnedildi; ardından oğlu I. Ahmed tahta geçti. Kısa hükümdarlığı, Haçova zaferi ve Celâlî kargaşasıyla Osmanlı tarihinde çalkantılı bir geçiş dönemi olarak anılır.
Türbe Hakkında:
Yapım Yılı: 1604 – 1609
Kim Yaptırdı: I. Ahmed
Mimarı: Dalgıç Ahmed Ağa ve Sedefkar Mehmed Ağa
Öne Çıkan Özellikleri:
- Sekizgen planlı, çift kubbe örtülü ve dışı mermer kaplamalıdır.
- Dış kubbe duvarlara, iç kubbe sekiz sütunlu galerinin taşıdığı kemerlere oturur.
- Cephelerde üç sıra pencereler vardır: Alt sıra dikdörtgen söveli, üst sıra sivri kemerli, kubbede yuvarlak kemerli dört pencere bulunur.
- Cepheler yatay ve dikey silmelerle hareketlendirilmiş, köşelerde iri kaval silmeler ve mukarnaslı frizler yer alır.
- Güney cephesinde, alt sıra pencerelerin üzerinde üç satır, yirmi dört mısralık bir kitabe bulunur.
- Doğu cephesindeki giriş kapısı önünde geç dönemde yenilenmiş üç birimli revak vardır.
- Kapı çevresinde istiridye kabuğu alınlık, barok unsurlar, ahşap kapı kanatlarında geometrik geçmeler ve fildişi kakmalar dikkat çeker.
- İç duvarlar ikinci pencere sırasına kadar sır altı İznik çinileriyle kaplıdır. Üstünde Cum‘a Suresi yazılı çini kitabe kuşağı vardır.
- Duvar üstlerinde, kubbede ve pandantiflerde kalem işi bezemeler, Esma-ül Hüsna ve peygamber ismiyle dört halife, Hasan ve Hüseyin isimleri bulunur.
- Kapı, pencere ve dolap kanatları on kollu yıldız geçmeli geometrik kompozisyonlarla süslüdür.
- İç mekân sekili, tuğla döşeli olup on dört sanduka mevcuttur. Ayvansarâyî türbe içinde yirmi altı, dışında dört sanduka olduğunu belirtir.
