Sultan III. Mustafa ve III. Selim Türbesi
III. Mustafa
Doğumu/Ölümü: 1717 - 1774
Ünvanı: 26. Osmanlı Padişahı
Hakkında: Sultan III. Mustafa, Sultan III. Ahmed’in oğludur. Uzun yıllar kafeste yaşadıktan sonra 1757’de tahta çıkmıştır. Sadrazam Koca Ragıp Paşa ile iş birliği içinde reform girişimlerinde bulunmuş, özellikle mali alanda tasarruf politikaları ve yolsuzlukla mücadeleye girişmiştir. Orduyu güçlendirmek için Baron de Tott’a sürat topçuları birliği kurdurmuş, yeni bir donanma ve askeri okul inşasına öncülük etmiştir. Saltanatının son dönemine 1768–1774 Osmanlı-Rus Savaşı damga vurmuş, bu savaş sürerken vefat etmiştir. Kendi yaptırdığı Laleli Külliyesi’ndeki türbeye defnedilmiştir.
III. Selim
Doğumu/Ölümü: 1761 - 1808
Ünvanı: 28. Osmanlı Padişahı
Hakkında: III. Mustafa’nın oğlu olan III. Selim, tahta çıktıktan sonra Batı’yı yakından izleyerek Nizâm-ı Cedîd adlı kapsamlı askerî ve idarî reform programını başlattı; Avrupa tarzı talimli yeni birlikler kurdu, uluslararası elçilikleri daimi temsilciliklere dönüştürdü, Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyun’u açarak modern subay yetiştirdi. Mali yapıyı güçlendirmek için “îrâd-ı cedîd” hazinesini tesis etti; iç ve dış borçları denetlemeye çalıştı. Fransız Devrimi sonrasında Akka savunmasıyla Napolyon’u durdurdu, Avusturya ve Rusya ile iki cepheli savaşları Yaş Antlaşması (1792) ve 1807 ateşkesi ile sonlandırdı. Yenilikleri yeniçeri ve ulemâ muhalefetiyle karşılaşınca Kabakçı Mustafa İsyanı patlak verdi; 29 Mayıs 1807’de tahttan indirildi, Alemdar Mustafa Paşa’nın girişimine rağmen saray darbesi sırasında öldürülerek babası III. Mustafa’nın türbesine gömüldü. III. Selim, klasik mûsikiye kazandırdığı besteler, diplomasi ağı ve Nizâm-ı Cedîd’le Osmanlı modernleşmesinin öncüsü olarak anılır.
Fatih, İstanbul
Yapım Yılı: 1774
Kim Yaptırdı: III. Mustafa
Mimarı: Mehmed Tahir Ağa
Öne Çıkan Özellikleri:
- Türbe, Laleli Külliyesi’nin güneybatısında, cami ile han yapısı arasında yer alır.
- Mermer kaplı, ongen planlı ve tek kubbelidir. Barok etkili Osmanlı mimarisi; Batı etkilerinin görüldüğü ikinci sultan türbesidir (ilki Nuruosmaniye Türbesi).
- Girişte üç gözlü revak bulunur. Giriş kapısında ve avlu girişinde Mehmet Vasfi Efendi’nin yazdığı Fecr, Ankebut ve Haşr sûrelerinden ayetler celi-sülüs hatla yer alır. İç mekânda XVI. yüzyıldan kalma, mercan kırmızısı, mavi ve beyaz İznik çinileri pencere aralarına yerleştirilmiştir. Zümer, Saffat ve Zümer sûrelerinden ayetler çini kuşak halinde duvarları dolanmaktadır.
- Güney cephede üç adet basık kemerli pencere bulunur; pencere köşelikleri mermer kabartma çiçek ve yaprak motifleriyle bezelidir.
- Türbede Sultan III. Mustafa ve oğlu Sultan III. Selim’in sandukaları sedef kakmalı ahşap korkuluklarla çevrilidir.