Hatice Turhan Valide Sultan Tomb

Hatice Turhan Valide Sultan

Ünvanı: Valide Sultan, Naibe-i Saltanat
Doğumu/Ölümü: 1627 - 1683
Hakkında: Küçük yaşta Kırım Tatar akıncıları tarafından esir edilip Topkapı Sarayı’na getirilen Turhan, Sultan İbrahim’le evlenerek haseki oldu; 1648’de dört yaşındaki oğlu IV. Mehmed tahta çıkınca Valide Sultan payesini kazandı. Kayınvalidesi Kösem Sultan’la sert bir iktidar mücadelesi sonrası 1651’de saray hâkimiyetini tümüyle ele geçirdi; 1656’da Köprülü Mehmed Paşa’yı sadrazam yaparak imparatorluğun askerî-mali toparlanmasını başlatan Köprülüler devrini açtı. Donanmanın ıslahı, İstanbul surlarının onarımı ve yangın-zedelerin desteklenmesi için vakıflar kurdu. En görkemli hayratı, inşasını üstlenip 1663’te tamamlattığı Eminönü’ndeki Yeni Camii–Mısır Çarşısı külliyesidir; kendi adını taşıyan türbe de bu hazirede yer alır ve altı padişahın medfundur. Siyasi nüfuzu, mali reformları ve mimari eserleriyle “Kadınlar Saltanatı”nın son büyük figürü kabul edilir.

IV. Mehmed (Avcı Mehmed)

Ünvanı: 19. Osmanlı Padişahı
Doğumu/Ölümü: 1642 – 1693
Hakkında: Dört yaşında tahta geçip 39 yıl hüküm süren IV. Mehmed, Köprülü ve Fazıl Ahmed Paşa sadrazamlıkları sayesinde imparatorluğu geçici olarak toparlayarak Hotin ve Kamaniçe’nin fethini, Vasvar Barışı’nı (1664) ve Girit savaşının sonunu (1669) gördü; av tutkusu nedeniyle “Avcı” diye anıldı. 1683’teki II. Viyana Kuşatması’nın başarısızlığı ve ardından Kutsal İttifak savaşlarındaki ağır yenilgiler üzerine 1687’de yeniçeri isyanıyla tahttan indirildi; ömrünün kalan bölümünü Edirne Sarayı’nda sürgün hayatında geçirdi.

II. Mustafa

Ünvanı: 22. Osmanlı Padişahı
Doğumu / Ölümü: 1664 – 1703
Hakkında: IV. Mehmed ile Gülnûş Emetullah Sultan’ın oğlu olan II. Mustafa, Avusturya ve Venedik cephelerindeki gerilemeyi durdurmak amacıyla padişahların bizzat ordunun başına geçtiği eski geleneği canlandırdı; Kanije ve Lipova zaferleri moral getirse de 1697 Zenta bozgunu ve 1699 Karlofça Antlaşması Balkanlar’daki ilk büyük toprak kayıplarını tescilledi. Hazineyi düzeltmek için iltizamları kısa vadeli “cedid” sistemine çevirdi, sarayı Edirne’ye taşıdı. Bu merkez değişikliği ve ağır vergiler 1703 “Edirne Vakası” isyanına yol açtı; ayaklanan yeniçeri-ulema ittifakı tarafından tahttan indirilerek kardeşi III. Ahmed’e yerini bıraktı ve birkaç ay sonra Topkapı’da vefat etti.

III. Ahmed

Ünvanı: 23. Osmanlı Padişahı
Doğumu/Ölümü: 1673 – 1736
Hakkında: IV. Mehmed ile Gülnûş Emetullah Valide Sultan’ın oğlu ve II. Mustafa’nın kardeşi olan III. Ahmed, 1703 “Edirne Vakası” sonrası tahta çıktı. 1711 Prut Seferi ile Azak Kalesi’ni geri aldı; 1714-18 savaşlarında Mora’yı kazanıp Belgrad’ı Passarowitz’te (1718) kaybetti. Nevşehirli Damat İbrahim Paşa önderliğinde diplomasi, mimari ve sanatın öne çıktığı Lâle Devri’ni başlattı; İstanbul’da çeşme ve kütüphaneler inşa ettirdi, ilk resmî matbaanın açılmasını (1727) destekledi. Artan lüks ve yeni vergiler 1730 Patrona Halil İsyanı’na yol açınca tahttan indirildi; ömrünün kalanını Topkapı Sarayı’nda geçirerek 1736’da vefat etti.

I. Mahmud

Ünvanı: 24. Osmanlı Padişahı
Doğumu/Ölümü: 1696– 1754
Hakkında: II. Mustafa’nın oğlu olan I. Mahmud, Patrona Halil İsyanı’nın ardından tahta çıkıp devleti sarsan karışıklığı bastırdı; Humbaracı Ahmed Paşa’nın (Comte de Bonneval) öncülüğünde topçu-istihkâm ocaklarını ıslah ederek “yenileşme” kıvılcımını yaktı, 1736-39 Osmanlı-Avusturya-Rus savaşlarında Belgrad Antlaşması’yla (1739) Balkan dengelerini lehine çevirdi. İçte vakıflarını zenginleştirip Üsküdar Ayazma Camii ile Nuruosmaniye Külliyesi’ni başlatarak mimarîde barok üslubu teşvik etti; ilim ve musiki hamiliğiyle de “Hânende Padişah” unvanını hak eden kültürel bir canlanma dönemine imza attı.

III. Osman

Ünvanı: 25. Osmanlı Padişahı
Doğumu/Ölümü: 1699 – 1757
Hakkında: II. Mustafa’nın oğlu, I. Mahmud’un kardeşi olan III. Osman, Patrona Halil sonrası sarayda yetişip 13 Aralık 1754’te tahta çıktı. Kısa hükümdarlığında disiplin arayışıyla yolsuz yeniçerileri ve rüşvetçi saray görevlilerini tasfiye etmeye çalıştı, devlet harcamalarını kısmak için lüksü sınırladı, tersane ve donanmanın durumunu iyileştirmek üzere nizâmî kontroller başlattı. “Mollacılar” diye anılan medrese kökenli vezirleri tercih edip ulemanın nüfuzunu artırdı; ağabeyi tarafından temeli atılan barok üsluplu Nuruosmaniye Camiini 1755’te ibadete açarak mimarî hamiliğini sürdürdü. Sert mizacı, saray içindeki gereksiz merasimleri ve musikiyi yasaklamasıyla tanınsa da üç yıllık saltanatında ciddi askeri çatışma yaşanmadı; vefatının ardından yerine III. Mustafa geçti.

Yapım Yılı: 1663

Kim Yaptırdı: Hatice Turhan Valide Sultan

Mimarı: Saray Mimarı Mustafa Ağa

Öne Çıkan Özellikleri:

Osmanlı hanedan türbelerinin hem en büyüğü hem de en kalabalık kabristanıdır.
Kare planlıdır; ana mekân 15 m çapında kubbe ile örtülüdür, dört kalın duvara oturur ve sekizgen kasnakla kubbeye geçilir.
Türbenin önünde 15×15 m ölçülerinde üç birimli, ortası kubbeli, yanları aynalı tonozlu revak vardır. Revak kırmızı-beyaz taşlı sivri kemerlerle desteklenmiştir.
Dış cephe mermer kaplıdır. Üç sıra penceresi vardır: altta dikdörtgen, üstte sivri kemerli.
Duvarlarda, tromplarda ve kubbe iç yüzeyinde kalem işi süslemeler, İznik çinileri, sedef ve fildişi kakmalı ahşap işçilik bulunur.
İç mekânda sandukaların çevresi ahşap şebekelerle çevrilidir.
Kapı ve şebekelerde ince ahşap oymalar, sedef ve bağa kakmalar görülür.
Türbenin kıble tarafında hazire, çeşmeler ve hâcet pencereleri yer alır.
Türbenin kuzeyine 17. yüzyılda Havatin Türbesi, 19. yüzyılda Cedid Havatin Türbesi eklenmiştir.
Türbenin önündeki revaklı bölümün sağında III. Ahmed tarafından 1725’te eklenen kütüphane bulunur.
İç duvarlarda El-Mülk suresinin 1-30. ayetlerinin yazılı olduğu çini kuşak vardır.
Sultan IV. Mehmed’in defninde batı duvarına Talik hatlı kitabe eklenmiştir.

Route

Bekri Mustafa Tomb

Hatice Turhan Valide Sultan Tomb

Hatice Turhan Valide Sultan

IV. Mehmed (Avcı Mehmed)

II. Mustafa

III. Ahmed

I. Mahmud

III. Osman

Fatih, İstanbul

Route

Share, Let Everyone Know

T.C. İstanbul Valiliği

Ziraat Katılım