Yenikapı Mevlevihanesi Tomb
Seyyid Mustafa Hıfzı Dede Paşa
Doğumu/Ölümü: 18. yüzyıl - 19. yüzyıl
Ünvanı: Vali, Tanzimat Meclis Üyesi, Meclis-i Meşayıh Başkanı
Hakkında: Seyyid Mustafa Hıfzı Dede Paşa, Tanzimat Dönemi’nin önemli Mevlevî şahsiyetlerinden biri olarak bilinir. Yenikapı Mevlevihanesi’nin şeyhliğini üstlenmiş, ayrıca Osmanlı’nın dinî idari yapısında önemli bir organ olan Meclis-i Meşâyıh’ın ilk başkanı olarak görev yapmıştır. Yenikapı Mevlevihanesi’nin 19. yüzyılda etkin bir kültürel ve siyasî merkez haline gelmesinde büyük rol oynayan Seyyid Mustafa Hıfzı Dede Paşa, dönem yöneticileriyle yakın ilişkiler geliştirerek Mevlevî geleneğini toplum hayatına taşımıştır. Sosyal yardımlaşmaya verdiği önemle tanınan Hıfzı Paşa, her yıl yoksullar için kuzu ziyafeti düzenleyerek dergâhın halkla olan bağlarını kuvvetlendirmiştir
Vodıneli Neyzen Ahmed Dede
Doğumu/Ölümü: Bilinmiyor - 1726
Ünvanı: Müzisyen, Dede
Hakkında: 17. yüzyılda yaşamış önemli Mevlevî neyzenlerinden biridir. Mevlevî tarikatı içerisinde hem tasavvufi yaşamı hem de musiki bilgisiyle tanınan Ahmed Dede, özellikle ney üstatlığıyla öne çıkmıştır. 1139 (Hicrî) / 1726 (Miladî) yılında vefat eden Neyzen Ahmed Dede için dönemin kaynaklarında “Seyyid Ahmed Dede gülzâr-ı bihiştî ide câ” şeklinde ifadelere yer verilerek, onun manevî derecesi vurgulanmıştır. Mevlevî musikisine olan katkılarıyla hatırlanan Dede, dönemin önde gelen tasavvuf ve musiki şahsiyetlerinden biri olarak kabul edilir.
Fatih, İstanbul
Yapım Yılı: 1816
Kim Yaptırdı: II. Mahmud
Mimarı: Bilinmiyor
Öne Çıkan Özellikleri:
- Yenikapı Mevlevihanesi, asırlar boyunca İstanbul’un önemli Mevlevî dergâhlarından biri olmuş, Tanzimat devrinin önde gelen simalarından devlet adamları, yüksek rütbeli memurlar, paşalar, Mevlevî tarikatına mensup çelebiler, neyzenler ve dervişler burada medfun bulunmuştur. Türbede defnedilen şahsiyetlerin birçoğu tarikat büyükleri, mutasavvıflar ve İstanbul’un kültür-sanat hayatına yön veren isimlerdir.
- Semahane ile bitişik olup arası açıktır ve türbe bölümüyle bütünleşiktir.
- Küçük kubbeli türbe formunda değildir; içinde 36’dan fazla mezar bulunur.
- Türkiye’nin en büyük ahşap kubbesine sahiptir. Avrupa’da bu ölçekteki üçüncü büyük ahşap kubbedir.
- Semahanenin zemini tamamen orijinal ceviz kaplamadır.
- İç mekanda hünkar mahfili, mutrip mahfili, kadınlar mahfili, vezirler mahfili gibi asma kat bölümleri bulunur.
- Semahaneye taş binadan özel ritüellerle geçilir, sema ayinleri burada icra edilirdi.
- Hem sema törenlerine ev sahipliği yapan hem de bir türbe işlevi gören ender örneklerdendir.